Het is niet helemaal voor niks dat op de profielfoto boven
mijn Facebook-pagina boeken te zien zijn. Ik kan namelijk niets bedenken dat,
vanaf dat ik een jaar of acht ben, een belangrijker plaats in mijn leven heeft
ingenomen dan het boek. Het enige wat enigszins in de buurt komt is muziek.
Alle andere zaken staan op eerbiedige afstand. Lezen geeft mijn leven zin:
alles wat ik verder doe staat in het perspectief van het lezen. Ik lees over
muziek en het verdiept wat ik hoor. Ik lees over mensen en het verrijkt mijn
vaak wat moeizame omgang met de overige leden van het menselijk geslacht. Als
er een hemel is, dan moet ze gevuld zijn met boeken. De eeuwige aanschouwing
Gods die de christenen beschouwden als de uiteindelijke bestemming van het
menselijk bestaan, ze zou me dodelijk gaan vervelen. Ik kan het belang dat
lezen voor me heeft ook iets aardser uitdrukken: als ik ooit zoveel geld zou
hebben dat ik me op geen enkele wijze meer zorgen hoefde te maken over mijn
levensonderhoud, dan zou ik me ergens op het Italiaanse platteland terugtrekken
en daar mijn dagen hoofdzakelijk slijten met lezen. Het huis zou op een
afgelegen plaats liggen, waar alleen vogels, de wind en de zee geluid zouden
maken. Het zou tevens gevuld zijn met prachtige en kostbare boeken. Er zou ook
muziek zijn, er zouden vaak mensen op bezoek komen, er zouden schilderijen zijn
en beelden en zeker ook een ruimte waar films vertoond konden worden. Maar het
hart zou toch gevormd worden door die bibliotheek.
Wat ik hierboven beschrijf zal net zomin werkelijkheid
worden als een leven na de dood. En gelukkig woon ik in een deel van de wereld
waar je zonder vrees alles kunt lezen wat je wilt en waar internet en openbare
bibliotheek je toegang bieden tot alles wat je ooit zou kunnen willen lezen.
Het hoeft nagenoeg niks te kosten: voor dertig euro ben je een jaar lang lid
van de openbare bibliotheek, voor zestig euro heb je een pasje van de
universiteitsbibliotheek. Ik prijs me gelukkig dat ik onderwijs genoten heb van
leraren die het belang van een humanistische vorming nog beseften. Na mijn
middelbareschooltijd kon ik Sartre lezen in het Frans, Thomas Mann in het Duits
en Shakespeare in het Engels. Ik had opera's gezien, films van Truffaut. Voor Nederlands moest ik alles bij elkaar 24 boeken lezen en dat moest dan ook nog eens serieuze kost zijn. Ook voor Duits, Frans en Engels las ik, per taal, jaarlijks vier boeken in de bovenbouw.
Ik zal zeker niet zeggen dat ik alles wat ik las ook echt begreep. Wat ik wel meekreeg was dat lezen belangrijk was, dat literatuur ertoe deed. De rest van mijn leven bevestigt dat alleen maar. Door te lezen en', durf ik zeggen, eigenlijk alleen maar door te lezen verruim je je geest. Cultuur en ja, ik gebruik het woord toch, beschaving, stelt je in staat onzin te ontmaskeren, gebabbel te negeren. Lezen maakt je vrij. Literatuur leert je, dwars door alle praatjes heen, te ontdekken wat er in het leven écht toe doet.
Natuurlijk, er wordt veel geschreven wat nergens over gaat. En beroepshalve lees ik ook veel van die boeken. Soms zijn ze aardig, vaker vervelen ze je door hun onbeduidendheid. Zo heb ik het afgelopen halfjaar maar één oorspronkelijk Nederlandstalig boek gelezen dat het niveau van de amusementslectuur overstijgt (De rode loper van Thomas Rosenboom).
Tijdens de vakantie heb ik drie Engelstalige boeken gelezen die dat niveau vér overstegen. Het waren John Coetzee: The Childhood of Jesus (dat ik in vertaling heb gelezen), Tennessee Williams: Cat on a Hot Tin Roof en Ernest Hemingway. The Old Man and the Sea.
Op dit blog zal ik boeken bespreken die ertoe doen. Wie weet krijgt het nog eens twee of drie lezers. Het zou al meer zijn dan waarop ik durf hopen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten